Галоўная

Факультэт

Ідэалагічная і выхаваўчая работа

Адукацыйны працэс

Студэнтам

Абітурыенту

Выбітныя навукоўцы ў гісторыі факультэта

Аляксандр Антановіч Савіч (01.03.1890-21.10.1957)

АЛЕКСАНДР АНТОНОВИЧ САВИЧ (01.03.1890—21.10.1957)

Імя А. А. Савіча ўнесена ў аналы савецкай гістарычнай навукі. Гэты беларус-інтэлектуал быў адным з тых, хто заклаў асновы БДУ і сістэмнага вывучэння ў ім гісторыі Расіі, Беларусі і Украіны. А. А. Савіч нарадзіўся ў с. Перавалокі Гродзенскай губ. Яго бацька і дзед былі святарамі, і юнак вырашыў пайсці па іх стопам: у 1910 г. скончыў Літоўскую духоўную семінарыю, а ў 1914 г. - Санкт-Пецярбургскую духоўную акадэмію.

Навуковыя здольнасці пачаткоўца-багаслова былі падмацаваныя спецыяльнай прэміяй за «кандыдацкую працу» аб беларуска-ўкраінскіх школах у XVII-XVIII стст. Яго пакінулі на кафедры рускай гісторыі акадэміі для падрыхтоўкі да магістарскага звання. Аднак шлях у навуку быў працягнуты ўжо на гісторыка-філалагічным факультэце Маскоўскага ўніверсітэта. Рэвалюцыйныя ўзрушэнні 1917 г. закінулі выпускніка ў Саратаўскі ўніверсітэт. Тут пад кіраўніцтвам прафесараў В. І. Вераценнікава, М. К. Любаўскага і С. М. Чарнова да 1920 г. Аляксандр Антановіч рыхтаваўся да магістарскіх іспытаў і абароне дысертацыі на тэму «Заходнерускія школы ў XVI-XVIII стст.».

Падзеі Грамадзянскай вайны на Волзе прымусілі шукаць іншае месца для рэалізацыі творчых планаў. А. А. Савіч быў запрошаны на кафедру расійскай гісторыі ў БДУ. Ужо 16 лістапада 1921 г. яго афіцыйна зацвердзілі выкладчыкам БДУ, затым дацэнтам і прафесарам. Аляксандр Антановіч чытаў лекцыі па гісторыі рускай культуры і «культурных рухаў» ў Беларусі ў XVI-XVIII стст., гісторыі Старажытнай Русі, народнай адукацыі ў Беларусі да XIX ст., вёў «семінарыі» і «прасеминарыи» па вывучэнні летапісных збораў, маскоўскай палітычнай літаратуры XVI ст., замежных звестак пра Расію XVI-XVIІ стст., па чытанні і каментарах Саборнага ўлажэння 1649 г., чытанні і аналізу Наказа Кацярыны ІІ, па Рускай Праўдзе, гісторыі Смуты, гісторыі царавання Пятра і, кіраваў факультатывамі па крыніцах і крыніцазнаўству Расіі. Ён быў адным з 10 членаў «камісіі па прадметах гістарычным» і аўтараў 1-га і 2-га выпускаў «Прац БДУ».

У навуковым плане гісторык асноўнымі сваімі працамі таго перыяду лічыў «Рускія уніяцкія школы XVII-XVIII стст.», «Руска-польскія адносіны ў ХVII ст. (Да Дэўлінскага перамір'я) »і« Культурныя рухі ў Беларусі і Украіне ў ХVI-ХVII стст. ». З вынікамі сваіх навуковых пошукаў гісторык не раз выступаў на пасяджэннях Мінскага таварыства гісторыі і старажытнасцей, удзельнічаў у пасяджэнні Савета БДУ па абмеркаванні пытання аб вяртанні Польшчы культурных каштоўнасцей і быў уключаны ў камісію па выпрацоўцы «ўзважанага» рашэння, у лютым 1924 г. разам з калегамі шукаў найлепшы варыянт экспазіцыі першага ўніверсітэцкага музея - музея гісторыі культуры і рэлігіі. Студэнты і калегі па БДУ называлі А. А. Савіча адным з тых, хто «рабіў моцны ўплыў на слухачоў сваёй гістарычнай эрудыцыяй».

Неўзабаве для савецкіх уладаў здаліся небяспечнымі царкоўныя «захапленні» Аляксандра Антонавіча. Таму вясной 1924 г. "ціхае выцясненне» гісторыка з БДУ стаў найбольш спрыяльным зыходам. Ён з'ехаў у Перм, дзе працаваў спачатку ў мясцовым універсітэце, потым загадваў кафедрай гісторыі народаў СССР у Пермскім індустрыяльна-педагагічным інстытуце. На Урале ім былі апублікаваныя « Нариси з iсторiï культурных рухiв на Вкраïнi та Бiлорусi в XVI– XVIII вв », «Дэўлінскае перамір'е 1618 г. (З гісторыі польскай інтэрвенцыі пачатку XVII ст.)» і інш. Затым выкладаў у Яраслаўскім педагагічным інстытуце і змог ва ўмовах рэпрэсій абараніць доктарскую дысертацыю і стаць адным з аўтараў першага пакалення «сталінскіх» падручнікаў па гісторыі СССР для ВНУ. На 1943-1947 гг. прыйшоўся другі «мінскі перыяд» жыцця і навуковай творчасці А. А. Савіча: ён ізноў быў запрошаны працаваць у БДУ і АН БССР. У БДУ узначаліў кафедру гісторыі народаў СССР і кіраваў арганізацыяй навучальнага працэсу.

Кваліфікацыя вучонага была задзейнічана ў напісанні 2-га і 3-га тамоў «Гісторыі БССР», якія рыхтаваліся ў Акадэміі навук, але з прыцягненнем гісторыкаў універсітэта. Менавіта гэтая праца стала прычынай чарговага выгнання з Беларусі: у тэкстах А. А. Савіча ў 1946 г. ўгледзелі толькі «апісанне жыцця каралёў», захапленне царкоўнай гісторыяй і адсутнасць «класавага падыходу». У сакавіку 1947 г. партбюро гістарычнага факультэта ацаніла працу кафедры, якую ўзначальваў Аляксандр Антонавіч, вельмі негатыўна.

У наступныя гады гісторык працаваў у ВНУ Масквы, у Інстытуце гісторыі АН СССР, у духоўных установах.

 

president      miedu    pravo     bsu     universitet     banner gun rus

br   brsmmgi   mr   fpb   szh

gmis   konst

Кантакты

220037, г. Мінск, вул. Мендзялеева, д. 36
тэл. +375 17 360-09-14
e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. План праезду

Графік працы:
панядзелак–пятніца 8.20–20.30
субота 08.20–14.30

Яндекс.Метрика