Гісторыя і профіль кафедры
Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў створана 30 чэрвеня 2001 года. Яе першы загадчык – дацэнт П.У. Церашковіч. У 2008 – 2023 гг. кафедру ўзначальваў Т.А. Навагродскі, у цяперашні час – доктар гістарычных навук, прафесар. З чэрвеня 2024 года загадчыкам кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў працуе дацэнт, кандыдат гістарычных навук А.М. Латушкін.
Калектыў кафедры аб’ядноўвае спецыялістаў шэрагу абласцей гуманітарных ведаў, накіраваных на вывучэнне прафесійнай мастацкай, а таксама традыцыйнай народнай культуры, праблем этнаграфіі і этналогіі, гісторыі мастацтваў, музеялогіі, захавання матэрыяльнай і нематэрыяльнай культурнай спадчыны, развіцця турызму.
Правядзенне планавых вучэбных заняткаў, а таксама калектыўных і індывідуальных навуковых даследаванняў забяспечваецца калектывам прафесарска-выкладчыцкага складу кафедры. У яго складзе – 11 чалавек, з іх: 2 доктары навук (А.А. Гужалоўскі, Т.А. Навагродскі), 8 кандыдатаў навук (І.Г. Бачыла, В.В. Гарбачова, А.М. Латушкін, М.А. Міхайлец, І.У. Алюніна, І.Р. Томашава, Н.Я. Трыфанава, Д.У. Філіпчык), старшы выкладчык Н.М. Здасюк. У працы кафедры па сумяшчальніцтве задзейнічаны таксама прадстаўнікі НАН Беларусі (дацэнт С.У. Грунтоў), іншыя супрацоўнікі факультэта (загадчыца музея гістарычнага факультэта дацэнт Д.I. Прыгодзіч). Арганізацыйна-метадычнае суправаджэнне навучальнага працэсу кафедры ажыццяўляецца спецыялістам II катэгорыі Д.С. Шэвердак.
У розныя гады на кафедры працавалі: член-карэспандэнт НАН Беларусі М.Ф. Піліпенка, акадэмік НАН Беларусі А.I. Лакотка, прафесар Н.Ф. Высоцкая, дацэнты У.I. Мядзянік, Л.У. Бярэйшык, Д.В. Марозаў, старшы выкладчык А.М. Кушнір і інш.
Навукова-адукацыйны профіль. Навуковыя школы.
Кафедра ажыццяўляе падрыхтоўку на базавым і паглыбленым узроўнях вышэйшай адукацыі па спецыяльнасці: «Музейная справа і ахова гістарычна-культурнай спадчыны».
На кафедры створана і працуе дзве навуковыя школы: школа беларускай этналогіі, заснаваная М.Ф. Піліпенкам, пад кіраўніцтвам прафесара Т.А. Навагродскага (абаронена 4 кандыдатскіх дысертацый); школа музеязнаўства пад кіраўніцтвам прафесара А.А. Гужалоўскага (4 дысертацыі).
На кафедры вядзецца актыўная праца па падрыхтоўцы кадраў вышэйшай кваліфікацыі. За апошнія пяць гадоў (2020 – 2024 гг.) абаронена 31 магістарская дысертацыя. У цяперашні час на кафедры праходзіць падрыхтоўку: 5 магістрантаў у навуковай магістратуры па спецыяльнасці 6-05-0322-03 «Музейная справа і ахова гістарычна-культурнай спадчыны (прафілізацыя: культурная спадчына і турызм)», 5 аспірантаў і 6 суіскальнікаў ступені кандыдата гістарычных навук, а таксама тры дактаранты.
Кафедра вядзе плённую працу па забеспячэнні вучэбнага працэсу вучэбна-метадычнымі матэрыяламі. Сярод падрыхтаваных супрацоўнікамі кафедры друкаваных вучэбных, вучэбна-метадычных дапаможнікаў варта адзначыць наступныя: «Этналогія Беларусі: традыцыйная культура насельніцтва ў гістарычнай перспектыве» (2009 г.), «Музеи зарубежных стран» в 2 ч. (2004 г., 2008 г.), «История музеев мира» (2003 г., 2004 г.), «Гісторыя музейнай справы Беларусі» (2012 г.), «Социально-культурная антропология» (2012 г.), «Современная практика экскурсионной работы в Республике Беларусь» (2014 г.), «Охрана культурного наследия на международном уровне» (2017 г.), «Виды туристической деятельности в Республике Беларусь» (2021 г.). У арсенале кафедры маецца вялікая колькасць электронных сродкаў навучання. Адзін з апошніх – ЭВМК для спецыяльнасці «Рэгіёназнаўства» «Феномен национальной идентичности и его проявления в странах и регионах Нового Шелкового пути».
Дасягненні за апошнія гады (новыя спецыяльнасці, асноўныя мерапрыемствы, выданні, супрацоўніцтва з замежнымі партнёрамі)
Кафедра праводзіць навуковыя даследаванні па некалькім тэмам: агульнакафедральная – «Этнічная культура Беларусі» у рамках Дзяржаўнай праграмы «Гісторыя і культура» (навуковы кіраўнік – прафесар Т.А. Навагродскі), «Этнакультурная спадчына як фактар фарміравання і развіцця этнічнай ідэнтычнасці ў Беларусі ў ХІХ – пачатку ХХI стст.». Па гэтых навуковых праблемах 18 чэрвеня 2021 г. была арганізавана Міжнародная навукова-практычная канферэнцыя «Этнакультурная спадчына Беларусі ў XXI стагоддзі», прысвечаная 20-годдзю кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў гістарычнага факультэта БДУ. Па выніках канферэнцыі быў падрыхтаваны і выдадзены электронны зборнік, у які ўвайшло больш за 30 дакладаў, прадстаўленых на канферэнцыі.
Арганізавана цеснае супрацоўніцтва кафедры з іншымі профільнымі ўстановамі і арганізацыямі краіны, вядучымі ў сваёй галіне ведаў. Сярод іх: Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі, Беларускі дзяржаўны ўніверсітэт культуры і мастацтваў, Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, Нацыянальны гістарычны музей Беларусі, Нацыянальны мастацкі музей Рэспублікі Беларусі, Дэпартамент па турызму Міністэрства спорту і турызму Рэспублікі Беларусь і інш.
Сумесна з супрацоўнікамі іншых навукова-даследчых і адукацыйных устаноў краіны толькі за апошнія гады падрыхтаваны шэраг калектыўных прац: «Нарысы гісторыі культуры Беларусі» (Т. 1, 2013 г., Т. 3, 2015 г.), «Традиционная культура белорусов во времени и пространстве» (2013 г.), «Гісторыя культуры Беларусі» (2015 г.), «Этнокультурные процессы Западного Полесья в прошлом и настоящем» (2020 г.) і інш.
Істотным укладам у развіццё навукі сталі манаграфіі супрацоўнікаў кафедры: А.А. Гужалоўскага «Нараджэнне беларускага музея» (2001 г.), «Музеі Беларусі (1918–1941)» (2002 г.), «Музеі Беларусі (1941–1991)» (2004 г.) і інш.; Т.А. Навагродскага «Эвалюцыя традыцый харчавання беларусаў у ХІХ – ХХ стст.» (2015 г.) і інш.
У апошнія гады кафедра актыўна развівае міжнароднае супрацоўніцтва. У прыватнасці, у 2020–2022 гг. кафедра ўдзельнічала ў сумесных праектах з Ленінградскім дзяржаўным універсітэтам імя А.С. Пушкіна, якія фінансаваліся БРФФД, аб’яднаных агульнай тэматыкай «Этнічныя меншасці ў Беларусі і Расіі ва ўмовах грамадскіх трансфармацый у XIX – пачатку XXI стст.». Сумесныя мерапрыемствы арганізоўваліся таксама з Расійскім універсітэтам дружбы народаў у Маскве, Маскоўскім дзяржаўным універсітэтам спорту і турызму. Кафедра таксама ўзаемадзейнічае з установамі Расійскай Федэрацыі з мэтай распрацоўкі сумесных вучэбна-метадычных матэрыялаў (напр., «Маркетинговые технологии в туризме: учебник», Глава «Стратегии маркетинга в глобальном и региональном туризме», Москва, КНОРУС, 2024). Існуе вопыт прафесійных сувязяў з навуковымі і адукацыйнымі ўстановамі краін Захадняй Еўропы. Важнай формай узаемадзеяння на прафесійным міждзяржаўным узроўні з'яўляецца сяброўства супрацоўнікаў кафедры ў профільных міжнародных арганізацыях (напр. Фестывальная камісія рэгіёна Цэнтральнай і Ўсходняй Еўропы пры Міжнароднай арганізацыі народнага мастацтва пры ЮНЕСКА – International Organization of Folk Art).
Кафедра этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў рэгулярна праводзіць этнаграфічныя экспедыцыі са студэнтамі гістарычнага факультэта з мэтай збору этнаграфічнага матэрыялу па традыцыйнай культуры беларусаў. У апошнія гады экспедыцыі праходзілі ў раёнах Белавежскай пушчы, у Понямні, на Беларускім Палессі, у Цэнтральнай Беларусі і Паазер'і, на Пастаўшчыне і ў іншых рэгіёнах краіны. Вынікі экспедыцый былі апрацаваны і выдадзены ў пяці навуковых зборніках.
На кафедры арганізавана дзейнасць шэрагу студэнцкіх навуковых гурткоў: «Клуб экскурсаводаў» (навук. кір. дацэнт І.У. Алюніна); «Muzeum» (навук. кір. дацэнт Д.У. Філіпчык); «Гарадская этналогія» (навук. кір. дацэнт І.Г. Бачыла); «Клуб аматараў і знаўцаў мастацтва» (навук. кір. дацэнт І.Р. Томашава).
